Nadia Mifsud tingħata t-titlu ta’ Poeta Lawreata

Din is-sena, il-ġabra poetika Varjazzjonijiet tas-Skiet (Ede Books, 2021) ta’ Nadia Mifsud rebħet il-Premju Nazzjonali tal-Ktieb, u dan wassal lill-poeta Mifsud għat-titlu speċjali ta’ Poeta Lawreata, rikonoxximent għall-fatt li dan kien it-tieni premju mirbuħ fil-qasam tal-poeżija. L-ewwel premju miksub minn Mifsud kien fl-2016, permezz tal-ġabra Kantuniera ’l Bogħod (Edizzjoni Skarta, 2015). Dan it-titlu letterarju jimplika eċċellenza poetika u għandu għeruq fl-ibgħad żminijiet Griegi u Rumani, meta t-titlu kien jiġi ppreżentat permezz ta’ kuruna tar-rand, siġra sagra għal Apollo, il-patrun tal-poeti.

Skont il-bijografija tagħha miktuba minn Teodor Reljić fuq is-sit helamalta.com, ħajjet Mifsud hija msawra mil-lingwa tal-letteratura. Għaliha l-kitba tal-poeżija hija istintiva, tant li nħasdet meta fl-adolexxenza tagħha skopriet li għal ħafna minn sħabha l-kitba tal-poeżija mhix daqstant naturali. Minkejja dan, bħala studenta universitarja, tat xi ftit il-ġenb lill-poeżija, bit-tiftixa għall-eċċellenza fil-Franċiż titla’ fil-quċċata tal-prijoritajiet tagħha, kawża tal-ħolma tagħha li tmur toqgħod Franza fejn għadha toqgħod sa issa. Waqt li ma damux imbiegħda minn xulxin, fi kliemha stess, “kienet il-poeżija li reġgħet ġiet għandi.”

L-ewwel pubblikazzjoni ta’ Mifsud tmur lura għall-2009, żugraga, ġabra ta’ poeżija awtoppubblikata. Sitt snin wara, Edizzjoni Skarta ppubblikat l-ewwel ġabra poetika tagħha Kantuniera ’l Bogħod li wasslitha għall-ewwel Premju Nazzjonali tal-Ktieb. F’dawn iż-żewġ pubblikazzjonijiet, l-element femminist tagħha jiddistingwiha minn poeti oħra. Kif jikkummenta Immanuel Mifsud fid-daħla tat-tieni ġabra tagħha, waqt li jeżistu ħafna poeżiji Maltin li jindirizzaw lill-omm, Nadia Mifsud hija waħda minn tal-ewwel li tippreżenta lill-omm bħala omm hija stess, u b’hekk toffri perspettiva ġdida li tmur lil hinn minn dak li hu ppreżentat tradizzjonalment. Hija tiftaħ tieqa dwar x’jiġri fis-segretezza tad-dar, u dak li hu privat isir pubbliku.

Waqt li Mifsud teċċella bħala poeta, il-portafoll ta’ pubblikazzjonijiet tagħha mhuwiex limitat għall-poeżija. Fl-2016, Merlin Publishers ippubblika r-rumanz tagħha Ir-rota daret dawra (kważi) sħiħa, u fl-2021 l-istess pubblikatur ippubblika ġabra ta’ novelli Żifna f’xifer irdum. Dawn iż-żewġ xogħlijiet ġew nominati għall-Premju Nazzjonali tal-Ktieb. Il-ħakma li tipposjedi taż-żewġ lingwi wasslet ukoll biex it-traduzzjoni tagħha għall-Franċiż ta’ Fl-Isem tal-Missier (u tal-Iben) ta’ Immanuel Mifsud tiġi ppubblikata bil-Franċiż minn Gallimard, pubblikatur Franċiż ewlieni taħt l-isem Je t’ai vu pleurer.

F’intervista riċenti fuq il-poddata Markapaġna tal-Kunsill Nazzjonali tal-Ktieb, li għadha ma xxandritx, Mifsud stqarret li l-ġabra Varjazzjonijiet tas-Skiet inkitbet waqt l-ewwel mewġa tal-imxija, meta kulħadd sab ruħu msakkar ġewwa għall-ewwel darba, li daqskemm kienet esperjenza ġdida kienet waħda tqila. Il-ġabra tirrifletti s-skiet li ngħex b’modi differenti, is-skiet mhux imdorrijin bih fit-toroq u l-ibliet, u n-nuqqas tiegħu fid-djar, b’familji sħaħ jgħixu erbgħa u għoxrin siegħa flimkien f’appartamenti żgħar.

Meta Mifsud ġiet mistoqsija xi jfisser għaliha dan it-titlu, wieġbet li, “Unur hija l-ewwel kelma li tiġini f’moħħi. Huwa rikonoxximent tax-xogħol li diġà sar, imma wkoll responsabbiltà għal dak li għad irid jitwettaq. Għad hemm ħafna x’nitgħallem fejn tidħol kitba. Dat-titlu mhuwiex wasla, imma bieb imbexxaq.”

Il-bieb jidher mhux biss tbexxaq imma mbotta lil Mifsud għal aktar kitba. Għall-futur, Mifsud qed tippjana kemm poeżija kif ukoll proża. Bejn l-aħħar ta’ din is-sena u l-bidu tas-sena d-dieħla se toħroġ chapbook – ġabra ċkejkna ta’ poeżiji ġodda ppubblikati mill-aħħar pubblikatur tagħha Ede Books. Qiegħda wkoll tikkollabora ma’ Kotba Calleja fuq proġett innovattiv, li fih il-poeżija tinqata’ kompletament (jew kważi) mill-karta, u xi mkien f’kexxun għandha bidu ta’ rumanz ieħor.

Mifsud tingħaqad ma’ Maria Grech Ganado u John Aquilina, l-uniċi żewġ poeti oħra li sa issa kienu onorati b’dan il-premju.